10 شایعه نادرست و مهلک درباره اعتیاد به مواد مخدر افیونی

مواد افیونی (Opioids) دسته‌ای از مواد مخدر و داروهای مسکن هستند که از گیاه خشخاش گرفته می‌شوند و از قرن‌ها پیش برای کاهش دردهای شدید به‌کار می‌رفتند. تاریخچه سوءمصرف مواد مخدر افیونی به سال‌های دور برمی‌گردد، اما در دهه‌های اخیر با افزایش دسترسی به داروهای تجویزی مانند اکسی‌کدون، هیدروکودون و فنتانیل، میزان سوءمصرف آنها به‌شدت افزایش یافته است. آمارها نشان می‌دهند که هر ساله هزاران نفر به علت مصرف بیش‌ازحد مواد افیونی جان خود را از دست می‌دهند و این داروها به یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ و میرهای ناشی از مصرف مواد مخدر تبدیل شده‌اند. بر اساس داده‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیش از 70% از مرگ‌های ناشی از مصرف مواد در سال 2021 به دلیل مصرف مواد مخدر افیونی رخ داده است.

در ایران، این نرخ بالاتر از متوسط جهانی است؛ یکی از دلایل اصلی میزان بالاتر مرگ و میر در کشورمان، نزدیکی جغرافیایی ایران به افغانستان، بزرگترین تولیدکننده مواد افیونی در جهان است. این امر به تسهیل قاچاق مواد مخدر و افزایش وابستگی در کشور کمک می‌کند. با وجود تلاش‌های مختلف دولت برای مقابله با مصرف و قاچاق مواد، از جمله اقدامات قابل‌توجه در حوزه انتظامی و کنترل مرزها، متأسفانه نرخ اعتیاد به این نوع از مواد در کشورمان همچنان بالاست. در کنار سهولت تهیه مواد افیونی، متأسفانه مطالب نادرست فراوانی درباره این نوع از مواد مخدر در افکار عمومی کشورمان وجود دارد که باعث افزایش سوءمصرف این مواد در ایران در مقایسه با سایر کشورها می‌شود.

اعتیاد به مواد افیونی یک مشکل پیچیده و چند بُعدی است که نیاز به یک رویکرد جامع برای درمان دارد. امروزه گزینه‌های درمانی متنوعی برای کمک به افراد مبتلا به اعتیاد به مواد افیونی وجود دارد که بسیار مؤثرتر و کم‌خطرتر از روش‌های سنتی ترک اعتیاد هستند:

1. سم‌زدایی (Detoxification)

سم‌زدایی اولین مرحله در روند درمان اعتیاد به مواد مخدر افیونی است. در این مرحله، بیمار از مصرف مواد افیونی قطع می‌شود و تحت نظارت پزشکی قرار می‌گیرد تا عوارض جانبی ناشی از ترک مواد را مدیریت کند. این فرایند ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد و به بیماران کمک می‌کند تا علائم ترک را کاهش دهند و بهبود یابند. سم‌زدایی می‌تواند به صورت بستری غیربستری انجام شده و تحت نظارت پزشکان مجرب قرار گیرد تا ایمنی بیمار تضمین شود.

2. درمان دارویی (MAT)

درمان دارویی (Medication-Assisted Treatment) شامل استفاده از داروهایی است که به کاهش علائم ترک و تمایل به مصرف مواد افیونی کمک می‌کند. برخی از داروهای رایج شامل:

• • متادون (Methadone): دارویی که به تسکین درد و کاهش میل به مصرف مواد کمک می‌کند. این دارو به صورت روزانه تحت نظارت پزشک تجویز می‌شود و می‌تواند به بیماران در طول درمان طولانی‌مدت کمک کند.
  • بوپرنورفین (Buprenorphine): دارویی که به صورت ترکیبی با نالوکسون (Naloxone) ارائه می‌شود تا خطر سوءاستفاده را کاهش دهد. این دارو می‌تواند به بیمارانی که در حال ترک مواد افیونی هستند کمک کند.
  • نالتریکسون (Naltrexone): دارویی که به‌صورت کامل اثرات مواد مخدر افیونی را مسدود می‌کند و در جلوگیری از بازگشت اعتیاد مؤثر است. این دارو معمولاً پس از سم‌زدایی تجویز می‌شود و به بیماران کمک می‌کند تا از مصرف مجدد جلوگیری کنند.

3. مشاوره و درمان‌های روان‌شناختی

در کنار درمان دارویی، مشاوره و درمان‌های روانی نیز جزء مهمی از فرایند درمان اعتیاد به مواد افیونی هستند. این درمان‌ها می‌توانند شامل:

• • درمان شناختی-رفتاری (CBT): این نوع درمان به بیماران کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری منفی را شناسایی و تغییر دهند. CBT می‌تواند به بیماران در مدیریت استرس و مشکلات عاطفی کمک کند.
  • گروه‌های حمایتی: شرکت در گروه‌های حمایتی مانند گروه‌های معتادان گمنام می‌تواند به بیماران کمک کند تا احساس تنهایی نکنند و از تجارب دیگران در این مورد بهره‌مند شوند.

4. درمان‌های جامع (Holistic Therapies)

برخی از افراد ترجیح می‌دهند از درمان‌های جامع مانند یوگا، مدیتیشن و هنر درمانی برای بهبود سلامت روانی و جسمی خود استفاده کنند. این روش‌ها می‌توانند به کاهش اضطراب و استرس و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند.

ترکیب روش‌های فوق می‌تواند به بیماران کمک کند تا روند بهبودی را تسریع کنند و از بازگشت اعتیاد جلوگیری نمایند. در هر مرحله، ضروری است که تحت نظارت پزشکان و متخصصان مجرب قرار بگیرید تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.