درمان اعتیاد | آشنایی با روند درمان
مراحل درمان اعتیاد (Stages of Change) - مرحله پایان
مدل مراحل تغییر چیست؟
مدل مراحل تغییر (Stages of Change) یا مدل فرانظری یک نوع مدلسازی از مراحل تغییر یک رفتار نادرست -مثل اعتیاد به مواد مخدر- است که آمادگی فرد را برای شروع تغییر رفتار و درمان ارزیابی میکند و استراتژیها و فرایندهای لازم برای تغییر را ارائه میدهد، تا فرد را به اقدامات عملی مناسب سوق دهد. متخصصان ترک اعتیاد و اعضای خانواده بیمار میتوانند از مدل مراحل تغییر در مسیر درمان اعتیاد استفاده کنند. بر اساس مدل فرانظری، تغییر یک رفتار در طی 6 مرحله اتفاق میافتد.
این مدلسازی توسط James Prochaska و Carlo DiClemente در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ طراحی شد و امروزه از آن برای ترک انواع رفتارهای نادرست استفاده میشود.
آنچه در این صفحه میخوانید، درباره گام ششم تغییر، یعنی پایان یا بازگشت اعتیاد است.
مرحله پایان
آخرین مرحله از تغییر، با نامهای «پایان» یا «بازگشت اعتیاد» شناخته میشود که هر یک از این دو، نتایج متفاوت و مهمی را به همراه دارند. «پایان» از دیدگاه طراحان این مدلسازی، هدف نهایی در بهبودی و درمان اعتیاد است. در این مرحله است که فرد دیگر از مواد مخدر هراس ندارد و قدرت و شهامت آن را دارد که یک زندگی سالم و شاد را بدون مصرف مواد مخدر تجربه کند.
از سوی دیگر، بعضی از افراد مبتلا ممکن است به جای پایان، بازگشت به اعتیاد را تجربه کنند. احتمال دارد این افراد به مرحله پیشتأمل و یا هر یک از مراحل بعد از آن بازگردند.
بازگشت اعتیاد
در روند بهبودی اعتیاد، لغزش و بازگشت به اعتیاد رخ میدهد. به جای اینکه از احتمال بازگشت اعتیاد بترسید یا درصورت وقوع، احساس شرم داشته باشید، آن را به عنوان بخشی از روند بهبودی در نظر بگیرید. باید بدانید که این مرحله همیشه اتفاق نمیافتد و اگر تعهد در مسیر بهبودی داشته باشید و تغییر را حفظ کنید، بازگشت به اعتیاد بخشی از فرایند بهبودی نخواهد بود.
وقتی که عود اعتیاد رخ میدهد، میتواند افراد را تا مرحله پیشتأمل یا تأمل عقب ببرد. برای اینکه از بازگشت اعتیاد به نفع فرآیند بهبودی خود استفاده کنید، آن را به عنوان تجربهای در نظر بگیرید تا معنای تغییر و بهبودی را بهتر درک کنید و تعهد خود به فرایند ترک اعتیاد را تقویت کنید.
بازگشت اعتیاد و
افکار رایج در این مرحله
نمونههایی از افکار افراد در صورت بازگشت اعتیاد:
من رفتاری را انجام دادم که از انجام آن پرهیز کرده بودم، اما آیا واقعا آنقدر رفتار بدی بود؟
تلاش برای ترک خوب بود، ولی مطمئن نیستم که بخواهم دوباره ترک کنم
مصرف مواد بد نیست، به شرطی که فلان کار یا رفتار را نکنم
باور نمیکنم که دوباره شروع به مصرف مواد مخدر کردهام
دوباره به اعتیادم برگشتهام و نسبت به ترک آن احساس ناامیدی میکنم
سؤالاتی که افراد باید در صورت عود اعتیاد از خود بپرسند:
چه چیزی را باید از مراحل تأمل، آمادگی یا عمل را مرور کنم تا برنامههای آیندهام را به خودم یادآوری کنم؟
به کدام رفتارهای مربوط به بهبودی باید دوباره متعهد شوم؟
چه چیزی در رویکرد درمانی من کارساز نبود که باعث بازگشتم به اعتیاد شد؟
در مورد تأثیر اعتیاد بر زندگیام، چه درسی از این موضوع میگیرم؟
بر اساس دادهها، بین 40 تا 60 درصد از افرادی که تحتدرمان بودهاند، بازگشت اعتیاد را تجربه کردهاند. این میزان، مشابه نرخ بازگشتِ بیماریهای مزمن دیگر مانند فشار خون بالا و آسم است که در تمام طول زندگی، همراه فرد باقی میمانند. بازگشت اعتیاد به معنی شکستخوردن فرد یا ناموفق بودن دوره درمانی نیست؛ فقط به این معنی است که روند درمان باید بهخوبی کنترل شود..
بسیاری از افراد برای ترک اعتیاد به چند درمان نیاز دارند و این یک مسئلهی عادیست. گاهی لازم است راهکارهای متفاوتی را امتحان کنید یا یک راه را چند بار امتحان کنید، اما در هر صورت نباید تسلیم شوید. حتی اگر ترک اعتیاد شما فوری یا دائمی نباشد، آنچه که در طی درمان یاد گرفتهاید، ارزشمند است و میتوانید بعداً از آنها بهره ببرید. تلاشهای شما برای ترک اعتیاد میتواند تجربهای ارزشمند برای آینده باشد.
یک فرد مبتلا به اعتیاد ممکن است از بازگشت دوباره به روند درمان دلسرد شود؛ اما بازگشت به درمان و علاقه نشاندادن به مباحث کاهش خطر استفاده از مواد مخدر، رسیدن به اهداف را امکانپذیرتر میکند و نشان میدهد او قویتر از قبل برای بهبودی تلاش میکند.
آشنایی با سایر
مراحل ششگانه درمان اعتیاد
اگر درگیر اعتیاد هستید
پس از سالها یا حتی دههها سوءمصرف مواد مخدر و الکل، همیشه جای امیدواری وجود دارد. باید بدانید همهساله اکتشافات، داروها و متدهای جدیدی برای کمک به غلبه بر اعتیاد، شناخت بهتر اعتیاد و اختلالات همزمان شناسایی میشود.
با دریافت حمایت مناسب و انتخاب یک روش درمان مناسب، شما نیز مانند هزاران نفر دیگر میتوانید راه بازگشت به رؤیاهای خود را پیدا کنید، فرصتی برای رسیدن به آرزوهایی که مواد مخدر آنها را از شما ربوده است. وقت آن است که در مقابل این مشکل بایستید و خود را از شر آن رها کنید.
اگر میخواهید رؤیای رهایی از اعتیاد را به واقعیت تبدیل کنید، ناامیدی به خود راه ندهید! همین امروز با کلینیک تخصصی ترک اعتیاد دکتر بنیهاشمی تماس بگیرید تا اولین قدم را در این مسیر برداشته باشید.
بهبودی هرگز دور از دسترس نیست، حتی اگر قبلاً بارها تلاش کردهاید و موفق نشدهاید. با یک برنامه درمان اصولی، تغییر همیشه امکانپذیر است.