«اختلالات هم زمان» چیست و چه ارتباطی با اعتیاد دارد؟

افرادی که با اختلالات هم‌زمان دست و پنجه نرم می‌کنند، بیشتر در معرض مشکلات دیگر مانند بازگشت اعتیاد، بستری شدن، مشکلات مالی، انزوای اجتماعی، مشکلات خانوادگی، بی‌خانمانی، تعرض‌های جنسی و جسمی، محکومیت قضایی و بیماری‌های خطرناک دیگر قرار دارند.

تغییر در علائم و دوره درمان

هنگامی که همزمان دو اختلال مصرف مواد مخدر و عارضه روان‌پزشکی رخ می‌دهد، ممکن است شدت هر کدام متفاوت بوده و در طول زمان تغییر کند. احتمال دارد افرادی که دارای ترکیبی از اختلالات هستند، در مقایسه با افرادی که دارای یک اختلال واحد هستند، چالش‌های پزشکی و سلامت روانی شدیدتری را تجربه کنند و در نتیجه به دوره‌های درمانیِ طولانی‌تری نیاز داشته باشند.

نمونه‌های شایع اختلالات همزمان

بر اساس بیانیه مؤسسه ملی سلامت روان آمریکا، مشکلات روانی که معمولاً در کنار اختلالات مصرف مواد اعتیادآور رخ می‌دهد شامل اختلالات اضطراب، افسردگی، نبود تمرکز، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و اختلالات شخصیتی است.

بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5)، اختلالات مصرف مواد مخدر با مصرف موادی مانند الکل، کافئین، حشیش، مواد توهم‌زا، مواد استنشاقی، آرام‌بخش‌، محرک‌ها و تنباکو تعریف می‌شود. این اختلالات، ویژگی‌های مشترکی دارند که شامل ادامه مصرف مواد اعتیادآور با وجود دانستن پیامدهای خطرناک آن، بی‌اعتنایی به فعالیت‌های عادی روزانه، و همچنین اختصاص زمان بیش از حد، و حرص و طمع شدید برای به دست آوردن این مواد است.

سلامت روانی و اختلالات مصرف مواد مخدر، از تلفیق عوامل متعدد نشأت می‌گیرد. تعدادی از افراد از نظر ژنتیکی در معرض ریسک بالایی در ابتلا به چنین اختلالاتی هستند. محیط زندگی این افراد در کنار زمینه‌های وراثتی می‌تواند در ایجاد اختلالات دوگانه نقش داشته باشد.

با توجه به داده‌های منتشر شده در DSM-5، افزایش خطر اعتیاد به مصرف الکل با مشکلاتی از جمله اختلالات دوقطبی، اسکیزوفرنی، و اختلالات رفتاری ضداجتماعی مرتبط است. احتمال این‌که اعتیاد به الکل، با برخی از اختلالات اضطرابی و افسردگی مرتبط باشد نیز وجود دارد. سایر اختلالات مرتبط با مصرف مواد مخدر نیز معمولاً با مشکلات روانی مشخصی همراه می‌شوند. در مورد اختلال مصرف مواد افیونی و اختلالات افسردگی، احتمال دارد که اعتیاد به این مواد، منجر به ایجاد سایر چالش‌های سلامت روان شده یا سبب وخیم‌تر شدن بیماری‌های قبلی شود.

راه‌های زیادی برای ابتلا به دو یا چند اختلال هم‌زمان وجود دارد. افراد مبتلا به اختلالات روانی، اکثراً برای درمان افسردگی، اضطراب، و یا اختلالات روانیِ پس از تروما (PTSD)، به مواد مخدر و یا الکل روی می‌آورند که این وضعیت می‌تواند به اعتیاد تبدیل شود. از سوی دیگر، مصرف مداوم مواد و مشکلات ناشی از آن ممکن است به اضطراب، افسردگی و سایر بیماری‌های روانی منجر شود. همچنین به دلیل عوامل ژنتیکی و محیطی، هر دوی این اختلالات می‌توانند بدون ارتباط با دیگری، به‌وجود بیایند.

برای ارائه درمان مناسب برای اختلالات هم‌زمان، اتخاذ یک رویکرد یکپارچه توصیه می‌شود. به جای درمان هر کدام از اختلالات به‌طور جداگانه، می‌توان از درمان تلفیقی برای ریشه‌یابی و رفع هر دو اختلال بهره برد.

درمان تلفیقی معمولا شامل انواع درمان‌های رفتاری، مانند درمان شناختی-رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy) و یا رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) است که می‌تواند به بهبود مهارت‌های فرد در مقابله با این اختلالات و کاهش رفتارهای ناسازگار کمک کند. این تراپی‌ها معمولا در ترکیب با تجویز دارو انجام می‌شوند. روش‌های درمانی همچنین ممکن است مستلزم همکاری بین پزشکان و سازمان‌های بهداشت عمومی باشند.

کلاس‌های آموزشی سلامت روانی، می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه‌های درمانی اختلالات هم‌زمان، به افزایش آگاهی درباره علائم این بیماری‌ها‌ و ارتباط بین اختلالات روانی و اعتیاد کمک کند. آموزش پیشگیری از بازگشت بیماری، می‌تواند به مراجعان یاد بدهد چگونه از محرک‌هایی که احتمال سوءمصرف مواد را بیشتر می‌کند آگاه شوند و به آنها در ایجاد راهکارهای جایگزین کمک کند.

اگر در ارومیه به دنبال یک مرکز درمانی تخصصی برای رفع اختلالات هم‌زمان و ترک اعتیاد هستید که بهترین نوع مراقبت و نظارت را به بیماران مبتلا به اعتیاد و سایر اختلالات ارائه دهد، به کلینیک دکتر بنی‌هاشمی می‌توانید مراجعه کنید.

هدف ما این است که تمامی ابزارهای لازم را برای رسیدن به موفقیت و یک زندگی پربار برای بیماران فراهم کنیم تا بتوانند از چالش‌های پیش‌روی خود با موفقیت عبور کنند.