اعتیاد به الکل، یک عارضه سلامتی جدی است
اعتیاد به الکل یکی از رایج‌ترین نوع اعتیادها در دنیاست که در کشور ما به‌تازگی شکل جدی‌تری به خود گرفته است. پذیرش اجتماعیِ پدیده‌ی نوشیدن الکل در بساری از فرهنگ‌ها، اغلب منجر به انکار اعتیاد توسط فرد معتاد شود. در این صورت، تأخیر در اتخاذ یک دوره درمانی، عواقب سختی برای فرد خواهد داشت.
شناخت اختلال مصرف و اعتیاد به الکل
اختلال مصرف الکل یک عارضه پزشکی است که با تعریف ناتوانی در متوقف کردن، یا کنترل مصرف الکل شناخته می‌شود. افرادی که اعتیاد به الکل دارند با وجود دانستن عواقبی که ممکن است با ادامه مصرف آن برای آنان رخ دهد، از ترک الکل ناتوان هستند. با گذشت زمان، قطع ناگهانی مصرف الکل بدون مراقبت‌های پزشکی مناسب می‌تواند حتی کُشنده باشد.
اعتیاد به الکل در افراد مختلف، متفاوت است و قبول کردن این امر برای فردی که مشکل اعتیاد به الکل دارد، به خصوص اگر روزانه الکل مصرف می‌کند، دشوار است. البته نوشیدن روزانه الکل، به معنای وجود اعتیاد به الکل نیست. یکی از خطرناک‌ترین حالت‌های مصرف الکل، اغلب نوشیدن مقادیر زیادی از الکل در یک بار به جای مصرف چندباره در طول روز است.
مراجعه و ارزیابی توسط یک متخصص درمان اعتیاد، بهترین راهبرد برای تعیین وجود اعتیاد به الکل و آگاهی از شدت اعتیاد است.
چرا الکل اعتیادآور است؟
اعتیاد به الکل یک مشکل جدی و گسترده است که میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا با آن درگیر هستند.
با وجود شناخته‌شدن عواقب بالقوه مصرف آن، الکل همچنان ماده‌ای با میزان استفاده بسیار بالاست و همچنین یک ماده بسیار اعتیادآور است که نحوه عملکرد مغز را دچار تغییر می‌کند.
صرف‌نظر از تأثیرات منفی آن بر بدن، الکل یک کار را به خوبی انجام می‌دهد، و آن ایجاد احساس سرخوشی و بی‌اثر کردن احساسات منفی است. مغز ما طوری طراحی شده که بر روی رفتارهای لذت‌بخش تمرکز کند که مراکز پاداش مغز یعنی Striatum را تحریک می‌کند. سایر نواحی مهم مغز از جمله آمیگدال و قشر جلوی مغز نیز با سیستم پاداش مرتبط هستند.
یک راه آسان برای درک نحوه تعامل الکل با سیستم پاداش مغز این است که اعتیاد را به عنوان یک چرخه سه مرحله‌ای در نظر بگیرید: دریافت پاداش، کاهش میزان پاداش، و مشکلات عملکرد مغز. در هر مرحله، اعتیاد شدیدتر شده و مصرف‌کننده به طور فزاینده‌ای قادر به ترک آن نخواهد بود. اگر از این منظر به اعتیاد به الکل بنگریم، آسان‌تر می‌توانیم به علت اعتیاد ناخودآگاه افراد به الکل پی ببریم.
اولین مرحله از اعتیاد به الکل، استفاده از آن برای به دست آوردن اثرات پاداشیِ آن است. بسیاری از افراد، از الکل برای آسودگی حضور در محیط‌های اجتماعی و کاهش خجالت و اضطراب استفاده می‌کنند. اگرچه تجربه مصرف الکل در این شرایط برای بسیاری بدون عواقب است، اما این فعالیت لذت‌بخش ممکن است منجر به ایجاد یک عادت روزانه برای بعضی دیگر شود. بسته به این‌که فرد چقدر الکل مصرف می‌کند، مغز به ایجاد حس «هیجان» و در نهایت ایجاد انگیزه برای مصارف آتی ادامه می‌دهد. پس از آن، دریافت الکل به یک الگوی رفتاری تبدیل می‌شود که فرد را برای مصرف آن «هیجان‌زده» می‌کند. این هیجان بعداً به اصرار یا میل به مصرف الکل تبدیل می‌شود و مغز سعی می‌کند راه‌هایی را برای مرتبط ساختن الکل با سایر محرک‌ها، مانند بعضی مکان‌ها، افراد و کارها (مثلا یک مراسم ورزشی) پیدا کند که به طور کلی در آن شرایط، نوشیدن الکل تجربه می‌شود.
این چرخه می‌تواند زمینه‌ساز اعتیاد به مواد مخدر و سایر اعتیادها باشد. زیاده‌روی در غذا خوردن، روابط جنسی، مصرف مواد اعتیادآور، و حتی رفتارهای احساسی (مانند خرید کردن) می‌توانند تبدیل به راهبردهای ناسالم برای مقابله با احساسات منفی شوند. فرار از مشکلات روانی از قبیل افسردگی یا اضطراب، موقعیت‌ها و یا محیط‌های استرس‌زا، اغلب منجر به شکل‌گیری اعتیاد با هدف دوری از این قبیل ناملایمات می‌شود.
مرحله دوم اعتیاد به الکل، زمانی شکل می‌گیرد که افراد با مشاهده علائم منفی مرتبط با مصرف الکل، به وجود مشکل پی می‌برند. در این مرحله بسیاری از افراد پس از قطع مصرف الکل، علائم ترک آن مانند افزایش استرس، بدخلقی، مواجهه با مشکل در تجربه احساس لذت، اختلال خواب، افزایش اضطراب، و بسیاری از احساسات منفی دیگر را تجربه می‌کنند.
هنگامی که این مرحله شروع می‌شود، نوشیدن الکل بیشتر برای ایجاد حس «معمولی» بودن انجام می‌شود تا رسیدن به لذت؛ این مسئله منجر به ایجاد چرخه‌ای از مصرف الکل با عنوان اختلال مصرف الکل می‌شود.
در مرحله سوم، وابستگی جسمی و احساسی به الکل بر عملکرد اجرایی مغز در قشر جلویی آن تأثیر می‌گذارد. عملکرد اجرایی به سه نوع اصلی کارکرد مغز اشاره دارد: حافظه فعال، انعطاف‌پذیری ذهنی، و خویشتن‌داری. هنگامی که اعتیاد به الکل به این مرحله می‌رسد، مغز «گرفتار» الکل می‌شود و در نتیجه، ظرفیت فرد برای انجام وظایف و مسئولیت‌های روزمره کاهش می‌یابد.
این مرحله به طور کلی در اختلالات شدیدترِ مصرف الکل دیده می‌شود و برای بهبودی از آن، ممکن است نیاز به یک برنامه درمانی اختصاصی باشد. متأسفانه این چرخه امکان دارد برای مدت طولانی توسط بسیاری از افرادی تجربه شود. بسیاری ممکن است به مدت چندین دهه با این مشکل دست و پنجه نرم کنند. با این حال، درمان و ترک اعتیاد در دسترس کسانی است که علاقه‌مند به پایان دادن چرخه اعتیاد هستند تا دوباره بتوانند زندگی عادی خود را شروع کنند.
الکل چگونه بر روی مغز تأثیر می‌گذارد؟
الکل یک عامل تضعیف‌کننده سیستم عصبی مرکزی است که عملکرد بخش‌های مهمی از بدن را کُند می‌کند. سیستم عصبی مرکزی، مسئول هوش، حافظه، احساسات، توانایی‌های جسمانی و شخصیت فرد است. با مصرف الکل، جریان سیگنال‌های شیمیایی در مغز متوقف شده و در نتیجه احساس مسمومیت به وجود می‌آید.
این سیگنال‌های شیمیایی تحت عنوان انتقال‌دهنده‌های عصبی شناخته می‌شوند. آنها بخش مهمی از توانایی مغز در عملکرد درست آن هستند و وظیفه تنظیمِ تقریباً تمام اندام‌های بدن و مدیریت کارهای روزانه، مانند خوردن و خوابیدن را بر عهده دارند. این انتقال‌دهنده‌های عصبی را به شکل اتومبیل‌هایی تصور کنید که در بزرگراه‌ها در حال حرکت از مسیرهای مختلف برای رسیدن به مقصد خود هستند. از سوی دیگر، الکل را به عنوان یک سد راه در بزرگراه در نظر بگیرید که تمام ترافیک به مناطق خاصی از مغز را قطع کرده است، یعنی معادل اثرات مسمومیت ناشی از مصرف الکل.
وقتی الکل به مقدار کافی و به‌‌طور مکرر استفاده شود، نحوه عملکرد و حتی ساختار فیزیکی مغز را در طول زمان تغییر می‌دهد. الکل می‌تواند باعث از دست دادن توده فیزیکی یا پوسیدگی در مغز شود که منجر به از دست دادن حافظه طولانی‌مدت، دشواری در تمرکز، مدیریت ناکارآمد استرس، و مشکلات پزشکی جدی مانند زوال عقل ناشی از الکل یا سندروم ورنیک کورساکوف (Wernicke-Korsakoff Syndrome) شود.
الکل چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارد؟
مغز تنها بخش بدن نیست که تغییرات مهمی را در اثر مصرف الکل تجربه می‌کند. مصرف مزمن الکل، با فهرست طولانی از مشکلات سلامتی مرتبط است. حضور مداوم الکل در بدن می‌تواند منجر به نارسایی اندام‌ها به دلیل کار زیاد و یا کم‌کاری شود. تحقیقات نشان می‌دهد عوامل متعددی وجود دارد که احتمال ابتلا به بیماری و یا مرگ‌و‌میر ناشی از مصرف الکل را افزایش می‌دهد. اینها همگی به میزان الکل مصرف‌شده، دفعات مصرف، و نوع الکل مربوط می‌شود.
بیش از 20 نوع بیماری و عارضه سلامت وجود دارد که مستقیماً با سوءمصرف الکل و تأثیر آن بر بدن ارتباط دارند. همچنین بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز ارتباط غیرمستقیم با سوءمصرف این ماده دارند. بعضی از رایج‌ترین بیماری‌های مرتبط با مصرف الکل عبارتند از:
بیماری‌های کبدی
مشکلات قلبی
ضعف سیستم ایمنی
مشکلات گوارشی
فشار خون بالا
انواع مختلف سرطان
اختلالات مربوط به افسردگی
حمله و سکته قلبی
سندروم جنین الکلی
اختلالات مربوط به اضطراب
دیابت
تشنج
ترک اعتیاد به الکل در ارومیه
اعتیاد به الکل و استفاده نادرست از آن، یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های تاریخ بشر است. اما از سوی دیگر، امروزه توانایی پزشکان برای درمان این افراد، پیشرفت‌های بسیار چشمگیری داشته است. گزینه‌های درمانی متعددی برای معالجه این بیماری وجود دارد که می‌تواند این افراد را به مسیر درستی برای بهبودی طولانی‌مدت سوق دهد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان نیاز به درمان اعتیاد به الکل و یا سایر مواد اعتیادآور دارید، با ما تماس بگیرید تا در مورد گزینه‌های ممکن، مشاوره دریافت کنید.
با ما تماس بگیرید.
مرکز تخصصی درمان اعتیاد در ارومیه
برای رهایی از اعتیاد
هرگز دیر نیست!
حتی اگر سال‌هاست درگیر بیماری اعتیاد هستید، و یا قبلا بارها برای ترک اعتیاد تلاش کرده‌اید و ناموفق بوده‌اید، راه امید به روی شما بسته نشده است. با تکیه بر روش‌های نوین و دریافت پشتیبانی کافی، رهایی از اعتیاد برای همه امکان‌پذیر است. کلینیک ترک اعتیاد دکتر بنی‌هاشمی در ارومیه، با انجام تراپی‌های مدرن مبتنی بر روان‌شناسی، سم‌زدایی و درمان دارویی اعتیاد، موفقیت‌های بسیاری در این زمینه داشته است.
در مسیر غلبه بر اعتیاد
آگاهی، رمز موفقیت است
اختلال اعتیاد به مواد یکی از ناشناخته‌شده‌ترین بیماری‌ها در جهان و ایران است. در حقیقت، اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده است و ترک آن نیازمند چیزی فراتر از «اراده قوی» و «وجدان» است. خوشبختانه امروزه محققان با مطالعه چگونگی تأثیر مواد مخدر بر مغز، درمان‌هایی یافته‌اند که می‌تواند به مقابله با اعتیاد کمک کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان درگیر این بیماری هستید، برای غلبه بر آن لازم است ار اشتباهات رایج در این زمینه اجتناب کنید و مطالب مستند را مطالعه کنید.
