اعتیاد و مشکلات سلامت روان چگونه بر یکدیگر اثر میگذارند؟
در دنیای امروز، ارتباط بین سلامت روان و اعتیاد بهطور فزایندهای مورد توجه قرار گرفته است. اختلالات همزمان (Co-Occurring Disorders) به وضعیتهایی اطلاق میشود که در آنها یک فرد هم به یک بیماری روانی و هم به اعتیاد مبتلا است. این اختلالات میتوانند زندگی فرد را بهطرز جدی تحتتأثیر قرار دهند و نیازمند توجه و درمان مناسب هستند.

«اختلالات همزمان» به چه معناست؟
اختلالات همزمان در مورد اعتیاد به مواد مخدر، به حالتی اطلاق میشود که در آن یک فرد، همزمان به یک اختلال سوءمصرف مواد و یک بیماری روانی مبتلا میشود. این شرایط معمولاً بسیار پیچیده است زیرا هر دو اختلال میتوانند بر هم تأثیر گذاشته و روند درمان را دشوارتر کنند. به همین دلیل، افراد با اختلالات همزمان به درمان جامعتری نیاز دارند که هر دو جنبه روانی و جسمانی را دربرمیگیرد.
تحقیقات نشان میدهد که حدود ۷۵% از افرادِ مبتلا به اختلالات روانی، به نوعی از انواع اعتیاد نیز دچارند. این رقم نشاندهندهی این است که همپوشانی بین اعتیاد و اختلالات روانی بسیار بالاست و افرادی که یکی از این مشکلات را دارند، بهشدت در معرض خطر ابتلا به دیگری نیز هستند. به عنوان مثال، در افراد مبتلا به اختلال افسردگی یا اضطراب، احتمال مصرف بیش از حد مواد مخدر بهطور چشمگیری افزایش مییابد، زیرا بسیاری از این افراد بهدنبال راهی برای کاهش علائم روانی خود به مواد روی میآورند.
براساس گزارش مؤسسه سلامت روان ملی آمریکا (NIMH)، حدود ۳۷% از افرادی که از سوءمصرف الکل رنج میبرند، به یک اختلال روانی دیگر نیز مبتلا هستند. به عبارت دیگر، مصرف مداوم الکل میتواند به مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی، و حتی اختلالات شخصیتی منجر شود.
از سوی دیگر، وجود یک بیماری روانی مانند اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی نیز میتواند فرد مبتلا را به سمت سوءمصرف مواد هدایت کند، زیرا این افراد برای مدیریت علائم خود ممکن است به خود-درمانی با سوءمصرف مواد روی آورند.
این آمارها بهوضوح نشان میدهند که درمان این افراد نیاز به رویکردهای چندجانبه دارد که هر دو جنبه اختلال روانی و اعتیاد را بهطور همزمان مورد بررسی قرار دهد.

در بین افرادی که به نوعی از مواد مخدر اعتیاد دارند، احتمال ابتلا به اختلالات روانی، ۲ تا ۳ برابر بیشتر از سایرین است.
چرا افراد مبتلا به سوءمصرف مواد، دچار اختلالات همزمان میشوند؟
بروز اختلالات همزمان میتواند ناشی از مجموعهای از عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی باشد، شامل:
1.عوامل بیولوژیکی
2.استرس و فشارهای محیطی
3.تغییرات شیمیایی مغز
4.سابقه آسیبدیدگی
5.عدمدسترسی به درمان مناسب
اختلالات همزمان نیازمند درمان تخصصی و یکپارچه هستند تا بهطور مؤثر با هر دو مشکل، یعنی اعتیاد و اختلالات روانی، مقابله شود. درمان میتواند شامل مشاوره، داروها، و حمایتهای اجتماعی باشد که به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک میکند.
علائم و نشانههای اختلالات همزمان با اعتیاد
تشخیص اختلالات همزمان میتواند چالشبرانگیز باشد، زیرا علائم دو اختلال میتواند به یکدیگر شباهت داشته و یا یکدیگر را پیچیدهتر کنند. بعضی از علائم و نشانههای رایج عبارتند از:
افسردگی
اضطراب
اختلالات خواب
تغییرات در اشتها
روابط اجتماعی و خانوادگی
میل به خودکشی
با توجه به اینکه علائم اختلالات همزمان میتواند متفاوت باشد و شدت آنها نیز بسته به هر فرد متفاوت است، آگاهی از این نشانهها میتواند به شناسایی و درمان زودهنگام کمک کند.
چگونه میتوان خطر ابتلا به اختلالات همزمان را کاهش داد؟
پیشگیری از ایجاد و تشدید اختلالات همزمان، نیازمند اتخاذ شیوههای زندگی سالم است:
آموزش و آگاهی
مدیریت استرس
زندگی اجتماعی فعال
حفظ سلامتی جسمی
درمان به موقع
با توجه به این نکات و بهبود شیوه زندگی خود، میتوانید خطر ابتلا به اختلالات همزمان را کاهش دهید و سلامت روانی خود را تقویت کنید.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟
اگر شما یا عزیزانتان، علائم مشکوک به اختلالات روانی یا اعتیاد را دارید، مهم است که بهسرعت به متخصص مراجعه کنید. نشانههایی مانند تغییرات شدید در خلق و خو، گوشهگیری اجتماعی و یا افزایش سوءمصرف مواد میتوانند جزو این نشانههای جدی باشند.
برای مشاوره و درمان این مشکلات، میتوانید به کلینیک دکتر بنیهاشمی و همچنین بخش پکیجهای ویدئویی و صوتی درمان اعتیاد که اختصاصاً برای این موضوعات آماده شده است مراجعه کنید. کلینیک ما آماده است تا از حرکت شما در مسیر بهبودی، پشتیبانی کند.
با ما تماس بگیرید.
کلینیک تخصصی درمان دارویی در ارومیه
در مسیر غلبه بر اعتیاد
آگاهی، رمز موفقیت است
اختلال اعتیاد به مواد یکی از ناشناختهشدهترین بیماریها در جهان و ایران است. در حقیقت، اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده است و ترک آن نیازمند چیزی فراتر از «اراده قوی» و «وجدان» است. خوشبختانه امروزه محققان با مطالعه چگونگی تأثیر مواد مخدر بر مغز، درمانهایی یافتهاند که میتواند به مقابله با اعتیاد کمک کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان درگیر این بیماری هستید، برای غلبه بر آن لازم است ار اشتباهات رایج در این زمینه اجتناب کنید و مطالب مستند را مطالعه کنید.