تفاوتهای CBT و ACT: کدام روش ترک اعتیاد برای شما مناسبتر است؟
انتخاب روشهای درمانی مؤثر، یکی از چالشهای اصلی در بهبود مشکلات روانشناختی مانند اختلالات اضطرابی و وابستگی به مواد است. درمان شناختی رفتاری (CBT) و درمان پذیرش و تعهد (ACT) دو روش شناختهشده و اثربخش برای مدیریت این مشکلات هستند. اما تفاوتهای کلیدی میان این دو وجود دارد که باید پیش از انتخاب روش مناسب، در نظر گرفته شوند.

تعریف درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی-رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy)، روشی ساختاریافته و کوتاهمدت است که تمرکز آن بر شناسایی و اصلاح الگوهای فکری نادرست یا تحریفشده است. این روش معتقد است که افکار نادرست میتوانند منجر به احساسات و رفتارهای ناسالم شوند. از طریق CBT، افراد یاد میگیرند که چطور این افکار را به چالش بکشند و آنها را با افکار مثبتتر و منطقیتر جایگزین کنند. برای مثال، کسانی که اضطراب دارند، ممکن است افکار غیرمنطقی در مورد آینده یا خود داشته باشند که منجر به احساس ترس و نگرانی میشود. CBT به این افراد کمک میکند که این افکار را شناسایی کرده و به جای آنها، افکار منطقیتری را جایگزین کنند.
یکی از نقاط قوت CBT این است که به شکل گسترده در درمان مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، فوبیا (هراسها) و حتی اختلالات وسواسی مؤثر بوده است. همچنین، ساختار منظم این روش به مراجعین کمک میکند تا بهسرعت بتوانند تغییرات مثبتی در الگوهای فکری و رفتاری خود مشاهده کنند.
تعریف درمان پذیرش و تعهد (ACT)
درمان پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy) بر پذیرش احساسات و افکار ناخوشایند، بدون تلاش برای تغییر یا اجتناب از آنها تأکید دارد. این روش، از ذهنآگاهی برای کمک به افراد در پذیرش تجربیات منفی و تمرکز بر ارزشها و اهداف شخصیشان استفاده میکند. ACT با کمک تکنیکهای ذهنآگاهی، به مراجعین میآموزد که به جای تلاش برای فرار از افکار یا احساسات ناخوشایند، آنها را بپذیرند و تمرکز خود را بر اقداماتی که با ارزشهای شخصی همخوانی دارند، حفظ کنند.
ACT بهویژه در مواردی که افراد با مشکلات مزمن مانند اضطراب، افسردگی، یا وابستگی به مواد مخدر مواجه هستند، بهعنوان یک روش مؤثر شناخته شده است. این روش به افراد کمک میکند تا با تجربیات دشوار زندگی سازگار شوند و در عین حال به سمت اهداف معنادار حرکت کنند.
6 فرایند کلیدی در ACT
پذیرش
افکار غیرواقعی
ذهنآگاهی
ارزشها
تعهد به عمل
خویشتن مشاهدهگر
ACT از طریق تلفیق تکنیکهای پذیرش و تعهد به فرد کمک میکند تا از الگوهای فکری ناسالم فراتر رود. با تمرکز بر لحظه حال و پذیرش احساسات منفی، فرد به جای تمرکز بر درد یا استرس، بر روی ارزشها و اهداف بلندمدت خود متمرکز میشود. این فرایند به افراد اجازه میدهد که از واکنشهای ناپایدار به احساسات منفی فاصله بگیرند و با تصمیمات آگاهانه به سمت اهداف خود حرکت کنند.
دوره آموزشی آرامش با روش ذهن آگاهی و تکنیکهای رویکرد درمانی ACT
تفاوتهای CBT و ACT
رویکرد به افکار منفی
توجه به حال یا آینده
هدف نهایی
کنترل افکار
کدام روش بهتر است؟
انتخاب بین ACT و CBT به نیازهای خاص فرد و نوع مشکلات روانی بستگی دارد. هر دو روش در درمان بسیاری از اختلالات روانی مؤثر هستند، اما کاربردهای متفاوتی دارند.
مزایای درمان CBT
سرعت در نتایج
ساختار منظم
معایب و محدودیتهای CBT
تمرکز بر تغییر
محدودیت در مشکلات پیچیدهتر
نقاط قوت روش ACT
تمرکز بر پذیرش
اثرگذار برای مشکلات مزمن
معایب و محدودیتهای ACT
نیاز به زمان
چالشبرانگیز بودن پذیرش
تفاوت دو روش در برخورد با مشکلات خاص
CBT
ACT
تفاوتهای عمده این دو روش در یک نگاه:
CBT | ACT |
تغییر افکار منفی | پذیرش افکار منفی |
تمرکز بر آینده | تمرکز بر لحظه حال |
رفع علائم | زندگی معنادار |
رویکرد کنترل افکار | پذیرش افکار |
تفاوت نگرش CBT و ACT در درمان اعتیاد
درمان وابستگی به مواد با استفاده از CBT و ACT به نتایج متفاوتی منجر میشود. CBT با تمرکز بر تغییر الگوهای فکری منفی مرتبط با مصرف مواد، به فرد کمک میکند که رفتارهای ناسالم خود را تغییر دهد. اما در ACT، فرد یاد میگیرد که احساسات و تمایلات به مواد را بپذیرد و به جای اجتناب از آنها، به سمت ارزشهای مهم زندگی خود حرکت کند. اگرچه هر دو روش مؤثر هستند، اما بعضی متخصصان معتقدند ACT برای افرادی که به دنبال پذیرش و سازگاری با تمایلات خود هستند، گزینه مطلوبتری است.
جمعبندی
اگر شما یا عزیزانتان درگیر یکی از مشکلاتی هستید که در این مقاله مطرح شد، دریافت مشاوره و شروع یک روند درمان میتواند نتایج مفیدی داشته باشد. در این راستا، ضروری است یک روش درمانی از بین گزینههای مختلف انتخاب کنید. انتخاب بین CBT و ACT بستگی به نیازهای فردی و مشکلات خاص دارد. CBT بیشتر بر تغییرات سریع و ساختاریافته متمرکز است، در حالی که ACT بر پذیرش تجربیات منفی و حرکت به سمت اهداف زندگی تأکید دارد. مشورت با یک روانشناس میتواند در انتخاب بین این گزینهها به شما کمک کند.
با ما تماس بگیرید.
کلینیک تخصصی درمان دارویی در ارومیه

تماس با کلینیک دکتر بنیهاشمی
اگر به دنبال مشاوره یا درمان در زمینه اختلالات روانشناختی یا وابستگی به مواد هستید، کلینیک دکتر بنیهاشمی آماده ارائه خدمات حرفهای به شماست. برای مشاوره و درمان با ما تماس بگیرید.
در مسیر غلبه بر اعتیاد
آگاهی، رمز موفقیت است
اختلال اعتیاد به مواد یکی از ناشناختهشدهترین بیماریها در جهان و ایران است. در حقیقت، اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده است و ترک آن نیازمند چیزی فراتر از «اراده قوی» و «وجدان» است. خوشبختانه امروزه محققان با مطالعه چگونگی تأثیر مواد مخدر بر مغز، درمانهایی یافتهاند که میتواند به مقابله با اعتیاد کمک کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان درگیر این بیماری هستید، برای غلبه بر آن لازم است ار اشتباهات رایج در این زمینه اجتناب کنید و مطالب مستند را مطالعه کنید.