درمان شناختی-رفتاری (CBT) چه کاربردی در ترک اعتیاد دارد؟
درمان شناختی-رفتاری یا Cognitive-behavioural therapy (CBT) یکی از متداولترین اَشکال درمان است که برای درمان طیف گستردهای از اختلالات سلامت روانی مانند افسردگی و اضطراب، اعتیاد به الکل و مواد مخدر، و سایر رفتارهای مضر استفاده میشود.
درمان شناختی-رفتاری یا CBT چیست؟
وقتی صحبت از یک عادت مضر مانند اعتیاد میشود، شخص مبتلا باید ابتدا با افکار، رفتارها و انتخابهای ناسالم خود مقابله کند و آنها را با موارد جدید و سالم جایگزین کند. این کار، بخش عمدهای از درمان شناختی-رفتاری است.
این عادتها و افکار نادرست مانند یک سد بزرگ بر سر راه بهبودی شما هستند و ابتدا باید آنها را از سر راه خود بردارید.
درمان رفتاری-شناختی با بررسی فرآیندهای تفکر آغاز میشود. متخصصان CBT معتقدند که افکار ما، کلید تغییر رفتارهایمان هستند و اگر افکار خود را تغییر ندهیم، نمیتوانیم اقدامات خود را تغییر دهیم.
اولین قدم در روش CBT برای ترک اعتیاد، شناسایی هرگونه الگوی تفکر منفی است که شما را به سوءمصرف یک ماده سوق میدهد.
مشاور شما میتواند به شما در شناسایی این موارد کمک کند و بر اساس آن، قادر به تهیه یک برنامه درمانی خاص و متمرکز بر اساس الگوهای تفکر خاص شما خواهد بود.
پس از آن که الگوهای تفکر مخرب خود را شناسایی کردید و درمانگر شما، یک برنامه درمانی متمرکز آماده نمود، به ایجاد الگوهای جدید و سالم خواهید پرداخت.
با کمک درمانگر یاد خواهید گرفت که چگونه میتوانید هر یک از افکار و عقاید ناکارآمد خود را با نمونههای مثبت جایگزین کنید. بعد از این که بر افکار خود کنترل یافتید، رفتارهای شما شروع به تغییر خواهد کرد. این روند تغییر به شما کمک میکند مصرف مواد را کنار بگذارید و از بازگشت اعتیاد ممانعت کنید.
درمان شناختی-رفتاری برای درمان اختلالات همزمان نیز استفاده میشود. «اختلالات همزمان» در رابطه با اعتیاد، هرگونه اختلال در سلامت روانی است که شخص علاوه بر اعتیاد به آن دچار است.
این اختلالات معمولا شامل اختلالاتی است که فرد معتاد قبل از ایجاد اعتیاد به آنها دچار شده بود، و یا اختلالاتی که بر اثر اعتیاد شکل گرفته است. برای ماندگاری ترک اعتیاد، طبیعتاً این اختلالات باید درمان شوند.
درمان شناختی-رفتاری اکثراً در ترکیب با سایر روشهای درمانی مانند درمان به کمک دارو (MAT) یا گروه-درمانی و یا سایر اَشکال رواندرمانی استفاده میشود.
این امر بهویژه در مراکز بازتوانی مورد توجه است، زیرا بازتوانی همیشه شامل انواع مختلفی از درمان است که در کنار هم، به ترک اعتیاد -خصوصاً در مراحل اولیه- کمک میکنند.
«اختلالات همزمان» چیست و چه ارتباطی با اعتیاد دارد؟
مزایای درمان شناختی-رفتاری
وقتی به دنبال گزینههای مختلف درمان اعتیاد هستید، گاهی انتخاب یکی از آنها میتواند دشوار باشد. نظرات زیادی در مورد انواع گزینههای درمانی مختلف وجود دارد.
درمان شناختی-رفتاری یک گزینه عالی است که بسیاری از افراد مبتلا به اعتیاد در نهایت آن را انتخاب میکنند، بنابراین مهم است که مزایای خاص این نوع درمان را بدانید.
CBT یک درمان مبتنی بر شواهد علمی است. این بدان معنی است که تحقیقات و پژوهشهای دانشگاهی زیادی در مورد تکنیکهای مورد استفاده توسط درمانگران شناختی-رفتاری انجام شده است و ثابت شده است که این روش در درمان اختلالات مختلف، مفید است.
به طور خاصتر، ثابت شده است که درمان شناختی-رفتاری یک روش بسیار مؤثر برای درمان اعتیاد به مواد مخدر است. فراتر از آن، CBT دارای مزایای کوتاهمدت و بلندمدت بسیاری است:
CBT به شما امکان میدهد تا الگوهای تفکر منفی و در نتیجه، رفتارهای مرتبط با این افکار را تغییر دهید. به این ترتیب بهتر میتوانید با اتفاقات ناراحتکننده در زندگی خود مقابله کنید.
درمان شناختی-رفتاری در اکثر اوقات، شامل بعضی تکالیف خانگی است، به این معنی که میتوانید آنچه را که در این روش درمانی فرا میگیرید، در زندگی روزمره خود به کار ببرید.
CBT به شما کمک میکند تا با گذشته خود کنار بیایید و آن را بپذیرید، و در عین حال بر روی حرکت به جلو تمرکز داشته باشید.
در CBT، باید باورها و عادات ناسالم خود را شناسایی و برطرف کنید؛ بنابراین عزت نفس و خودآگاهی بیشتری به دست خواهید آورد. این دو دستاورد به شما در حفظ ترک اعتیاد کمک خواهد کرد.
حتی بعد از این که جلسات CBT خود را تمام کردید، میتوانید به شناسایی الگوهای ناسالم ادامه دهید و آنها را اصلاح کنید.
درمان شناختی-رفتاری چقدر زمان میبرد؟
اگر به دنبال یک راهحل سریع و یک جلسه هستید، درمان شناختی-رفتاری این امکان را برای شما فراهم نمیکند. باید بدانید هیچ روش سریعی برای رهایی از اعتیاد وجود ندارد زیرا این کار نیازمند یک فرآیند مداوم است که به تعهد بلندمدت شما برای رشد و بازیابی سلامتی احتیاج دارد.
اگرچه CBT لزوماً یک نوع مشاوره طولانیمدت نیست، اما برای اعتیاد توصیه میشود که پس از پایان CBT، درمان خود را با برخی از انواع دیگر درمانهای طولانیمدت ادامه دهید؛ شرکت در گروههای حمایتی، و یا شروع یک نوع دیگر از درمان مانند رواندرمانی (Psychotherapy).
اکثر درمانگران معتقدند این روش حداقل 4 هفته باید ادامه یابد، اگرچه اکثر بیماران به بیش از این زمان نیاز دارند.
اگر در ابتدا، تعداد مشخصی از جلسات را تعیین میکنید، بهتر است که امکان تمدید آن را در نظر بگیرید زیرا احتمال دارد احتیاج به زمان بیشتری داشته باشید.
پایان درمان را نمیتوان با رسیدن به یک نقطه مشخص ارزیابی کرد. این جلسات زمانی میتواند پایان یابد که به پیشرفتهای خاصی رسیده باشید و درمانگر شما تشخیص دهد نیازی به ادامه آن نیست.
آشنایی با انواع درمانهای روانشناختی ترک اعتیاد
درمانگران شناختی-رفتاری از چه تکنیکهایی استفاده میکنند؟
تکنیکهای مختلفی وجود دارد که درمانگران در CBT استفاده میکنند. چهار تکنیک رایج که احتمالا با آنها مواجه خواهید شد شامل این موارد است.
به یاد داشته باشید که اگر درمانگر شما از تکنیکی استفاده میکند که در مورد آن سؤال دارید، حتماً از او در این مورد بپرسید، زیرا این درمان برای بهبودی شماست و باید در مورد همه جوانب آن شفاف باشید.
با ما تماس بگیرید.
مشاوره تخصصی ترک اعتیاد در ارومیه
برای رهایی از اعتیاد
هرگز دیر نیست!
حتی اگر سالهاست درگیر بیماری اعتیاد هستید، و یا قبلا بارها برای ترک اعتیاد تلاش کردهاید و ناموفق بودهاید، راه امید به روی شما بسته نشده است. با تکیه بر روشهای نوین و دریافت پشتیبانی کافی، رهایی از اعتیاد برای همه امکانپذیر است. کلینیک ترک اعتیاد دکتر بنیهاشمی در ارومیه، با انجام تراپیهای مدرن مبتنی بر روانشناسی، سمزدایی و درمان دارویی اعتیاد، موفقیتهای بسیاری در این زمینه داشته است.
در مسیر غلبه بر اعتیاد
آگاهی، رمز موفقیت است
اختلال اعتیاد به مواد یکی از ناشناختهشدهترین بیماریها در جهان و ایران است. در حقیقت، اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده است و ترک آن نیازمند چیزی فراتر از «اراده قوی» و «وجدان» است. خوشبختانه امروزه محققان با مطالعه چگونگی تأثیر مواد مخدر بر مغز، درمانهایی یافتهاند که میتواند به مقابله با اعتیاد کمک کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان درگیر این بیماری هستید، برای غلبه بر آن لازم است ار اشتباهات رایج در این زمینه اجتناب کنید و مطالب مستند را مطالعه کنید.