بازگشت اعتیاد چگونه اتفاق می‌افتد و چطور می‌توان مانع آن شد؟

اعتیاد نیز مانند بسیاری از بیماری‌ها ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد. فردی که پس از مصدومیت، داروی مسکن مصرف می‌کند، ممکن است قبل از این‌که از بیمارستان مرخص شود، به اعتیاد مبتلا شده باشد. دیگری در دانشگاه، مقداری «دارو برای بهبود مطالعه» مصرف می‌کند و بعداً متوجه می‌شود که نیاز شدیدی به دسترسی دوباره به این مواد دارد. اعتیاد می‌تواند حول رفتارهایی مانند قمار کردن نیز شکل بگیرد که باعث تحریک انتقال‌دهنده‌های عصبی خاصی شده و موجب ایجاد میل غیرقابل‌کنترل برای مصرف بیشتر می‌شود.

بر اساس داده‌ها، بین 40 تا 60 درصد از افرادی که تحت‌درمان بوده‌اند، بازگشت اعتیاد را تجربه کرده‌اند. این میزان، مشابه نرخ بازگشتِ بیماری‌های مزمن دیگر مانند فشار خون بالا و آسم است که در تمام طول زندگی، همراه فرد باقی می‌مانند. بازگشت اعتیاد به معنی شکست‌خوردن فرد یا ناموفق بودن دوره درمانی نیست؛  فقط به این معنی است که روند درمان باید به‌خوبی کنترل شود.

اگر اخیراً بازگشت اعتیاد را تجربه کرده‌اید، یا نگران برگشت دوباره آن هستید، و یا فردی با این وضعیت را می‌شناسید، این مقاله می‌تواند به درک ماهیت بازگشت بیماری و نقش آن در روند بهبودی اعتیاد کمک کند.

بازگشت اعتیاد می‌تواند ناشی از محرک‌های ذهنی، فیزیکی، محیطی و همچنین شرایط زندگی فرد باشد و می‌تواند خطر ابتلای دوباره به آن را افزایش دهد. بازگشت اعتیاد معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که قدرت دفاعی بدن شما پایین باشد، وقتی تمام تلاش خود را می‌کنید تا روال دوری از مواد را حفظ کنید. همچنین ممکن است محرک‌های خاصی برای تحریک اعتیاد حضور داشته باشد که باعث بازگشت تمایلات شدید برای مصرف ‌شود؛ در این صورت اگر سیستم ایمنی بدن شما نتواند فوراً کنترل دوباره اوضاع را در دست بگیرد، این وضعیت می‌تواند به‌سرعت منجر به بازگشت اعتیاد شود.

علاوه بر عوامل گفته‌شده، فاکتورهای دیگری نیز در افزایش احتمال بازگشت به اعتیاد نقش دارند:

یکی از بزرگ‌ترین خطرات بازگشت اعتیاد، مصرف بیش از حد است. کسی را تصور کنید که یک سال است مصرف شیرینی را کنار گذاشته است و یک روز تصمیم می‌گیرد در یک مهمانی، کیک بخورد. وقتی برای اولین بار بعد از این یک سال می‌خواهد به سراغ شیرینی‌جات برود، احتمال بالایی وجود دارد که به جای امتحان کردن کمی کیک، زیاده‌روی کرده و مریض شود. بازگشت به مصرف مواد مخدر یا الکل، بسیار خطرناک‌تر است. مقاومت بدن شما به دریافت مواد مخدر در دوران ترک اعتیاد به حالت قبل از اعتیاد برگشته است، و از سوی دیگر اشتیاق به مصرف ممکن است بسیار بالا باشد. این عوامل در کنار هم می‌توانند منجر به مصرف بیش از حد و اُوردوز شده و یا حتی منتهی به مرگ شوند.

اگرچه بازگشت دوباره اعتیاد ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما راه‌هایی برای کاهش ریسک و کمک به افراد در مواجهه‌ آتی با محرک‌های اعتیاد وجود دارد. این روش‌ها می‌توانند شما را از تجربه احساسات تحریک‌کننده اعتیاد و یا استرس دور نگه داشته و یک سیستم پشتیبان برای جلوگیری از عواقب این اتفاق ایجاد کنند.

اگر دوباره به مصرف مواد روی آورید، وحشت نکنید. خود را سرزنش نکنید،‌ از خودتان متنفر نشوید، و هوشیاری خود را از دست ندهید. هر فردی گاهی ممکن است مرتکب خطا شود. اگر پس از وقوع یک بازگشت دوباره و یا در حین مصرف، هوشیار شدید، پس می‌توانید در توقف آسیب رساندن به خود و زندگی‌تان مثمر ثمر باشید. در این صورت، از شر ماده مخدر سریعاً خلاص شده و از محرک‌های آن دور شوید و خود را به خانه یا یک فضای امن برسانید.

اگر در حال حاضر با اعتیاد درگیر هستید، ترس از بازگشت اعتیاد دارید و یا اخیراً با عوارض مصرف دوباره مواد مخدر مواجه شده‌اید، می‌توانید با ما تماس بگیرید تا پس از بررسی وضعیت، روش درمان و حمایت مناسب را در اختیار شما قرار دهیم.